Sulama

Bütün ağaçlar gibi bonsailer de yaşamlarına devam etmek için suya ihtiyaç duyarlar. Köklerin ihtiyacı olan nemli ortamda bulunması bonsainin sağlığı için çok önemlidir. Aksine, köklerin kuru ve nemsiz bir ortamda kuruması kaçınılmazdır. Bu durumda da ağacımız önce yapraklarını dökecek daha sonra da ölecektir. Ancak aşırı sulama da bonsainin köklerini çürütebileceğinden uygun zamanda sulama hususu önem kazanmaktadır.

Sığ bir saksıda, az miktar kökle yaşama tutunmak bir bonsai için çok kolay değildir. Doğada ağaçlar derinlere kök salarak nemli topraklara ulaşırlar ve hem besin hem nem ihtiyacını karşılayabilirler. Ancak normal bir saksıdan bile daha dar bir alanda ihtiyacı olan nem ve besine ulaşmak bir bonsai için çok zordur. Dolayısıyla doğru sulama ile bonsainin sağlıklı kalması sağlanmalıdır. Aynı şekilde bu sınırlı alanda doğru toprak karışımı kullanarak ağacın en yüksek verimle yaşamasıyla iyi bir bonsai elde edilebilecektir.

Az sulama ile kökler kuruyabilir ve bonsainiz ölebilir. Aynı şekilde aşırı sulama ile kökler çürüyebilir, mantar oluşabilir ve bonsainizin sağlığı bozulabilir.

Hep bahsedildiği gibi bonsainiz için kullandığınız toprak karışımı çok önemlidir. Bir çok farklı toprak bileşenlerini (taşlar dahil) deneye deneye yıllar sonra hangi ağaç türü için hangi toprak karışımının sizin için en iyisi olduğunu öğreneceksiniz. Bu toprak karışımlarının içerikleri bonsai sanatçılarına göre çok farklı olsa da hepsinin suyu çok iyi drene ettiği ve havadar kaldıklarını biliyoruz. Sağlıklı sulama için de bu iki husus çok önemlidir. Bonsainizi suladığınızda su toprak karışımınızdan kolayca süzülüp saksınızın deliklerinden akıp gitmelidir. Toprak karışımınız kapasitesi kadar suyu emip yavaşça bu suyu salacaktır. Dolayısıyla kökler için sağlıklı ve nemli bir ortam oluşmuş olacaktır. Ayrıca fazla su toprağınızı cıvıklaştırıp çamurlaştırmayacak, ya da saksının dibinde toplanıp köklerin suyun içinde yüzmesine imkan vermeyecektir. Eğer böyle olursa çok kısa zamanda kökler çürüyüp ağacı ölüme götürecektir. Aynı zamanda birçok hastalık ve böcek türü de ortaya çıkıp bonsainizin ölümünü hızlandıracaktır.

Bonsailerin sulanma sıklığı toprak yapısına, saksı boyutuna, ağaç cinsine, ağacınızın boyutuna, bonsainizin bulunduğu konuma ve mevsime göre değişiklik gösterir. Dolayısıyla bonsailer şu sıklıkta şöyle sulanmalıdır demek doğru olmayacaktır. Ünlü bir bonsai ustası, doğru sulamanın ortalama 7 yıllık tecrübeyle öğrenilebileceğini, yetenekli ve kolay öğrenen kişiler için bu sürenin 5 yıl olduğunu söylemiştir. Her ne kadar bu söylem abartılı gibi görünse de ilk bonsailerinizin kökleri çürüdüğünde, yaprakları buruşup renk değiştirdiğinde, çok çabuk hastalanıp böceklendiğinde ya da kolayca kuruduğunda bunun doğruluk payının hayli yüksek olduğunu göreceksiniz. Burada başlangıç seviyesindeki bonsai sanatçıları için şu öneri yapılabilir; öncelikle kolay kuruyan, su tutmayan toprak karışımı kullanın, sonrasında ise çok sık sulamayın. Toprağın kurumasını bekleyin. Kurudukça sulayın. Çok sulamanın zararı az sulamadan fazladır ve bir çok ağaç türünün az sulamaya toleransı daha fazladır. Yaprakların renginden ve duruşundan zamanla bonsainizin suya ihtiyacı olup olmadığını anlamaya başlayacaksınız.

Kuru Akadama Toprağı

Yaş Akadama Toprağı

Yaz aylarında bonsailerin sulanma sıklığı hava durumuna göre günde 3 sulamaya kadar çıkabilir. Örnek olarak sadece akadama kullandığınız bir ardıç bonsainin toprağı yazın en sıcak günlerinde çok çabuk kuruyacaktır. Saksısı ısınacak ve toprağı daha çabuk kurutacaktır. Bu durumda ilk sulamayı sabah yaptığınızda, akşama ikinci sulamayı da yapmanız gerekecektir. İbreli ağaç türleri ibrelerinden de su çekeceği için akşam sulamaları yağmur yağdırır gibi yapılabilir ancak güneş altında yapılan sulamalarda suyun mercek görevi görüp yapraklara zarar vermesini engellemek için mümkün olduğunca sulama sadece toprağın üstünden yapılmalıdır. Nemli ortamlarda sulama yapıldıktan sonra yapraklar ve ağaç dokusu üzerinde kalan su kolaylıkla buharlaşmayacağından mantar oluşumuna sebep olabilir. Bu sebeple çok nemli yerlerde ağacın yıkanmasına dikkat edilmelidir.

Bonsai toprak karışımlarındaki organik materyaller suyu daha çok emip daha çabuk yapısal değişikliğe uğrayacağından sulama rutinini çok etkiler. Dolayısıyla toprak karışımındaki organik materyal oranını belli bir seviyede (%40'ın altında) tutmak en iyisi olacaktır. Benim şahsi tercihim tam inorganik toprak karışımı.

Bonsailerinizi suladıktan sonra bütün suyun süzülmesini bekleyin. Saksı tabağında su birikmesine izin vermeyin. Yoksa kökleri çürür.

Sulama yapıldıktan sonra genellikle birkaç dakika bekleyip ikinci bir sulama yapmak iyi olacaktır. Bu sayede ilk sulamada suyu tam kapasitesinde emmeyen toprak ikinci sulamada ihtiyacı olan suyu alabilecektir. Ayrıca sulamadan sonra suyun saksıdan akıp gitmesine izin verilmelidir. Eğer bir saksı tabağı kullanılıyorsa bunun kesinlikle kuru kalması çok önemlidir. Bonsai saksınız suyun içinde durmamalıdır. Sulamadan sonra içindeki tüm su süzüldükten sonra saksı tekrar tabağa yerleştirilebilir. Köklerin ve toprağın tamamen ıslanmadığı sulama sonrasında yapraklarda şekil değişimleri görülebilir.

Tatile çıktığınızda ya da uzun süre evde durmayacağınız zamanlarda bonsailerinizin sulanması için sıkı önlemler almalısınız. Unutmayın ki bonsainiz susuz kaldığında ölecektir. Bunun için bir komşunuzdan yardım isteyebilir, otomatik sulama sistemi kurabilir ya da tatilinizi iptal edebilirsiniz.

Yağmur ve Bonsai

Her ne kadar yağmur suyu bonsainiz için çok faydalı olacaksa da sürekli yağan yağmur bonsainizin toprağının kurumasına izin vermeyecektir ve bu da bonsainiz için iyi bir durum değil. Dolayısıyla bu durumda onu sürekli yağan yağmurdan korumak adına toprağının kuruyabileceği örtülü bir yere alabilirsiniz. Sağanak yağmur da çok kısa süre yağacağından dolayı bonsai toprağının üst kısmını ıslatıp alt kısmının kuru kalmasına sebep olabilir. Bu durumda yağmur sizi aldatmamalı, sulamanıza kaldığınız yerden devam etmelisiniz.