İkinci Adım - Seçtiğimiz Ağaca Yapılacak İlk İşlemler

Bonsai adayımızı seçtik. Elimizde nur topu gibi bir ağacımız var ve bonsai olmak için bekliyor. Peki şimdi ne yapmamız gerekiyor? Hemen budayacak mıyız? Telleyip bekleyecek miyiz? Gübre mi vereceğiz yoksa saksısını mı değiştireceğiz? Yapılacaklar ve yapılmayacakları bu yazıda bulabilirsiniz.

Bonsai adayınızın üzerinde yapacağınız ilk işlem ağacın gövdesinin etrafındaki toprağı nebariye (kök yapısına) ulaşana kadar temizlemek olmalıdır. Bu sayede ana gövdenin gerçek yüksekliğini ve şeklini görebilirsiniz. Bundan sonra yapılması gereken şeyse ağacınızı temizlemektir. Yani ana gövdenin üzerinden çıkan sürgünleri, küçük cansız dalları, dalların üzerindeki ölü yaprakları ve dalları, küçük cansız dalcıkları temizlemelisiniz. Böylece ağacınızın gövdesi, dalları ve genel şekli ortaya çıkacaktır. Sırada yapılması gereken şeyse bonsai adayınıza bir ön yüz seçmektir. Ön yüz -sergi (display) yüzü- bonsainizi sergileyeceğiniz, fotoğraflarını çekeceğiniz, herkesin bakmasını istediğiniz açı olan yüzdür. Ön yüzden farklı açıda bakılan bonsailer tuhaf görünebilirler. Çünkü tüm stil çalışması ön yüz referans alınarak yapılmıştır.

Acele etmeyin, bolca zamanınız var. Bütün işlemleri uzun uzun düşündükten sonra yapın.

Bonsai adayınızın ön yüzünü belirledikten sonra ağacınız için uygun olacağını düşündüğünüz şekli düşünmelisiniz. Yani aşağıdaki stillerden hangisine uygun bir bonsai yetiştireceksiniz?

Bonsai stilinizi belirledikten sonra kabaca bir çizimini yapıp ilerideki bonsainizi hayal edin ve tasarlayın. Bunun için adayınızın fotoğrafını çekip fotoğraf üzerinde de çalışma yapabilirsiniz. Daha sonra bonsai kurallarını kendinize rehber edinerek hangi dalları budayıp hangi dalları ağacınızın üzerinde bırakacağınıza karar verin. Burada dikkat etmeniz gereken şey dalların gövdeden daha ince olması ve tepeye doğru dal kalınlığının azalmasıdır. Ayrıca ana gövde tepeye doğru incelmiyorsa alttaki kalın dallardan birisini ana gövde olarak kullanıp o dal üzerinden bonsainizi şekillendirmeye devam edebilirsiniz.

Bonsai adayı bonsai olmadığı müddetçe bonsai saksısına alınmamalıdır. Gelişimini durdurabilir, hatta öldürebilirsiniz.

Dalları seçerken, kuvvetli dalları -yani üzerindeki ikincil dalların fazla olması, yaprak miktarının çok olması ve dalın sağlam olması- seçmek önemlidir. Unutulmamalıdır ki kısa dallar zamanla ve doğru çalışmayla uzatılabilir. Aynı şekilde ince dallar kalınlaştırılabilir. Seyrek dallar üzerindeki dal miktarı artırılıp yaprak miktarı da çoğaltılabilir.

Bonsailerde dalların sıralanması genellikle sağlı solludur. Ana gövdeyi S şeklinde bükerek vereceğiniz kıvrımlarla ve bu kıvrımların dışa döndüğü yerdeki dallarla çok güzel bir bonsai görüntüsü yakalarsınız. Bu şekilde ağacın en tepesine ulaşırsınız. En tepeye geldiğinizde ağacın eski tepesini sağa ya da sola doğru büküp onu en tepenin bir altındaki dal haline getirin. Daha sonra da eski tepenizin altındaki dallardan birini yeni tepe olarak uzatın ve kendinize doğru bükün (tel kullanmanız gerekecek). Bonsainin tepesi size selam veriyor gibi olmalıdır.

Bonsainizde kullanacağınız dalları belirledikten sonra Jin, Shari (Ölü dal, gövde) yapıp yapmayacağınıza karar verin ve bunun için uygun dalları da tasarlayın. Daha sonra bonsai adayınızın istemediğiniz dallarını budayın. Budarken ağacın dokusuna zarar vermemeye, temiz ve keskin bir makas kullanmaya özen gösterin.

Budama işlemini yaptıktan sonra yapılması gereken işlem ana gövdeye ve tellere şekil vermektir. Bunun için genellikle anotlanmış alüminyum tel ya da bakır tel kullanılır. Telledikten sonra şekil verirken kırılabileceği düşünülen kısımlar doğal rafya ya da elektrik bantı ile ( yapışkan tarafı dışarıya bakacak şekilde) sarılarak telleme bunun üzerinden yapılır. Ayrıca kırılma ihtimali olan bu dallara bir şey sarmadan önce dalla beraber uzanan bir telin üzerinden rafya sarma işlemi yapılarak dal kuvvetlendirilebilir. Telleme yapıldıktan sonra ana gövdeye ve dallara istenen şekil verilir. Daha detaylı bilgi için telleme yazısını okuyun.

Telleme işleminden sonra bonsai adayımızı mevcut saksısında tutabiliriz ya da alıştırma saksısına alabiliriz. Eğer adayımızın toprak karışımının kaliteli, temiz ve drenajı yüksek ise saksı değiştirmeye gerek yoktur. Fakat bir çok fidancıda bu hususlara önem gösterilmediğinden dolayı adayınızı alıştırma saksısına almanız en iyi çözüm olacaktır. Bunun için adayınızı dikkatlice saksısından çıkarın. Çürümüş ve ölmüş kökleri temiz bir makasla budayın. Kök topuna fazla müdahele etmeden ağacınızı alıştırma saksınıza alın. Alıştırma saksısında drenaj deliklerinin olduğundan ve köklenmeyi teşvik edecek toprak karışımı kullandığınızdan emin olun. Saksı değiştirme ile ilgili detaylı bilgi için saksı değiştirme yazısını okuyun.

Adayınızı alıştırma saksısına aldıktan sonra en az bir hafta gölge, yarı gölge bir alanda tutun ve sadece sulayın. İlaç, gübre veya besin kullanmayın. Ağacınızın yeni ortamına alışmasını bekleyin daha sonra ağacınızın türüne uygun bakıma başlayabilirsiniz.

Sulama konusunda hassas olun. Eğer ki toprak karışımınızın su tutma kapasitesi yüksekse çok sık sulayarak kökleri çürütmeyin. Ya da çok sıcak havalarda susuz bırakıp kökleri kurutmayın. Detaylı bilgi için sulama yazısını okuyun.

Unutmayın ki bonsaide en önemli şey dengedir. Sürekli budama yaparak, ya da sürekli gübre vererek dengeyi bozarsınız. Sık sık saksı değiştirmek, sık sık telleme yapmak, vs. düzensiz işlemler ağacınızı strese sokar ve sağlığını tehlikeye atar. Dolayısıyla acele etmeyin. Bir işlemi yapmadan önce bol bol vidyo izleyin, okuyun, bilenlere sorun ve bilinçli olarak yapmaya özen gösterin.